„Jazda konna na receptę”

Jeździectwo to nie tylko wielkie zawody i międzynarodowe imprezy, wypady w teren i dzikie galopady. To także forma terapii dla osób niepełnosprawnych. Dziś chcielibyśmy opowiedzieć Wam o tym, jak koń może pomóc człowiekowi.

Co to jest hipoterapia?

Hipoterapia to rodzaj rehabilitacji, wykorzystujący różne właściwości konia. Ruch ciała zwierzęcia idącego stępem pobudza ciało człowieka do ruchów zbliżonych do tych, które wykonuje one w czasie chodzenia- dotyczy to głownie barków, kręgosłupa i miednicy.

Dzięki temu jazda konna może być pomocna dla osób nie chodzących bądź chodzących słabo.

Drugą ważną cechą jest ciepło- koń ma wyższą temperaturę ciała niż człowiek, dzięki czemu podczas jazdy powstaje efekt rozluźniającego, ciepłego masażu. Do tego dochodzi konieczność stałego utrzymywania równowagi na kołyszącym się końskim grzbiecie, co pomaga w ćwiczeniu mięśni i równowagi.

Obcowanie ze zwierzęciem, ogromna ilość bodźców, których ono dostarcza, pozwala a rozwinięcie możliwości percepcyjnych, a także wpływa na większą otwartość pacjenta. Niepełnosprawni pod wpływem kontaktu z końmi często stają się bardziej rozmowni, używają większego zasobu słów, łatwiej im porozumiewać się ze światem.

Hipoterapia może być prowadzona na kilku poziomach. Pierwszym z nich jest po prostu przebywanie z koniem. Często łatwiej jest nawiązać więź ze zwierzęciem niż z ludźmi, a otwartość wyniesiona z kontaktów z koniem jest przenoszona na inne sytuacje. Ważne też są czysto emocjonalne efekty – radość życia, wiara w terapię, pewność siebie i po prostu przyjemność.

Inną formą jest fizjoterapia. Musi ona przebiegać pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty i polega na jeździe na koniu poruszającym się stępem, ewentualnie na wykonaniu odpowiednich ćwiczeń na jego grzbiecie. Może ona być połączona z całym zespołem ćwiczeń, które wspomagają nie tylko rozwój fizyczny, ale także umysłowy i emocjonalny pacjenta.

Wybór metody pracy należy do doświadczonych terapeutów i uwarunkowany jest całym zespołem czynników, wliczając w to psychiczne i fizyczne możliwości pacjenta. Należy pamiętać, że choć sam kontakt z koniem potrafi być leczniczy, to nieprawidłowo prowadzona terapia może spowodować poważne szkody w zdrowi pacjenta. Dlatego zawsze należy zwracać uwagę na uprawnienia osób prowadzących zajęcia z hipoterapii w danych ośrodku.

Istnieje też jazda konna osób niepełnosprawnych – parajeździectwo. O tej dyscyplinie opowiemy w innym artykule.

Ośrodki hipoterapeutyczne

Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne obejmuje swoim patronatem ośrodki, w których hipoterapia prowadzona jest w sposób bezpieczny, skuteczny i zgodny z podstawowymi warunkami

Wymagania te to obecność wykwalifikowanej kadry, w tym osób posiadających uprawnienia instruktora rekreacji ruchowej ze specjalnością hipoterapia, specjalistów-terapeutów, a także lekarza.

Jeśli w kadrze ośrodka nie ma lekarza, to powinna być zapewniona możliwość stałej z nim łączności i konsultacji. Ośrodek powinien mieć przynajmniej dwa konie odpowiednio przygotowane do pracy w hipoterapii. Nie mogą to być zwierzęta wycofane z innej pracy z powodu choroby lub wieku.

Każdy pacjent powinien mieć skierowanie od lekarza prowadzoną własną dokumentacje przebiegu hipoterapii i poczynionych postępów. Trzeba pamiętać, że hipoterapeuta ma prawo odmówić prowadzenia zajęć, jeśli pacjent nie ma skierowania bądź jeśli są wątpliwości co do wskazań do hipoterapii dla danego niepełnosprawnego!

Ważnym elementem, na który zwraca uwagę PTHip, są warunki pracy kadry i bezpieczeństwo. Hipoterapeuta, aby pracować efektywnie, powinien pracować efektywnie, powinien pracować efektywnie, powinien pracować nie dłużej niż 7 godzin, z tego 4 godziny ciągłej pracy przy pacjencie i minimum pół godziny przerwy. Pacjent powinien być odpowiednio do zajęć bezpiecznie ubrany, ośrodek powinien dysponować dostosowanym do potrzeb hipoterapii sprzętem i środkami bezpieczeństwa, takimi jak toczek.

Zajęcia powinny odbywać się w miejscu znanym koniowi. Polecanym typem ogrodzenia jest żywopłot, który w sposób naturalny tłumi dźwięki i ogradza od otoczenia. Innym dobrym miejscem do prowadzenia zajęć może być hala, o ile koń jest do niej przyzwyczajony. Zajęcia powinny trwać około pół godziny, zależnie od indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta.

Koń do Hipoterapii

Koń do hipoterapii powinien być nie za duży, aby umożliwić skuteczną asekurację pacjenta. Ważne cechy budowy to dość długi, szeroki grzbiet, dobrze umięśniony płaski zad, rozbudowany i szeroki kłąb. Jeszcze ważniejsze są cechy psychiczne – koń musi być bardzo spokojny, mało wrażliwy na bodźce zewnętrzne, nie płochliwy. Powinien być przyjazny, ufny, łagodny. Często podobny zestaw cech spotyka się u koni rasy huculskiej lub fiordingów, ale oczywiście można użytkować konia dowolnej rasy, jeżeli spełnia on odpowiednie wymagania. Z uwagi na konieczność posiadania przez konia zrównoważonego temperamentu nie poleca się pracy z młodymi końmi.

Idealna sytuacja, kiedy ośrodek dysponuje kilkoma końmi do hipoterapii, bo to umożliwia dobór konia i pacjenta pod względem rozmiarów i charakterów.

klub jeździecki 9/2010